Liefde voor de kerkmuziek ten dienste van de liturgie in de parochies

Bij gelegenheid van de gedachtenis van St. Caecilia (22 november) heeft bisschop Van den Hende een brief geschreven aan allen die zich als vrijwilliger en als professional inzetten voor de kerkmuziek ten dienste van de liturgie in de parochies in het bisdom. “Ik ben mij ervan bewust dat de coronapandemie ook heel specifiek de activiteiten van koren en kerkmusici heeft geraakt en beperkt”, schrijft de bisschop.

“Bijzonder is om in deze tijd te zien hoe in verschillende parochies koorleden zich toeleggen op de taak van voorzanger en cantor, ondersteund en begeleid door een organist. In die zin zit de praktijk van de liturgische taak van cantor in de lift. Door die inzet kan er toch sprake zijn van liturgische zang in de vieringen waar noch koren noch de aanwezige gelovigen als gemeenschap kunnen zingen.”

De bisschop groet allen die actief betrokken zijn bij de liturgische muziek in de parochies van harte. “Waar veel mensen in de samenleving en in de Kerk zich alleen voelen of stilstand ervaren als gevolg van de coronapandemie, besef ik als bisschop dat in deze tijd die ondervinding ook leeft bij koorzangers en kerkmusici, wanneer er nauwelijks repetities en kerkmuzikale ontmoetingen doorgang kunnen vinden.”

“Ik hoop en bid dat u uw liefde voor de kerkmuziek ten dienste van de liturgie in onze parochies weet te bewaren, en dat u zich blijft inzetten voor de liturgische zang, al is het zingen in de kerk ook in de komende tijd noodgedwongen beperkt en niet uitbundig. Ik spreek het vertrouwen uit dat we in onze parochies met uw hulp en inzet als vrijwilligers en professionals op het terrein van de kerkmuziek, juist ook in coronatijd de lofzang Gods op bescheiden wijze voortzetten, indachtig de aansporing in de brief aan de Efeziërs: ‘zingt en speelt voor de Heer van ganser harte, zegt voor alles dank aan God de Vader in de naam van onze Heer Jezus Christus’ (Efeziërs 5, 19b-20).”

Uit: Nieuws van het Bisdom Rotterdam;  24 november 2020

De Nederlandse bisschoppenconferentie heeft op 15 december naar aanleiding van de indringende toespraak van minister-president Mark Rutte van maandag 14 december besloten dat in de Rooms-Katholieke kerken dit jaar op kerstavond geen publieke vieringen, zoals de nachtmis, zullen plaatsvinden. Dat betekent dat er tussen donderdag 24 december 17.00 uur en vrijdag 25 december 07.00 uur in het geheel geen publieke vieringen worden gehouden. Juist de vieringen op kerstavond en in de kerstnacht worden doorgaans door veel mensen bezocht. De bisschoppen willen in deze periode van lockdown een beweging van veel mensen tegelijk voorkomen.

Het besluit om op kerstavond en in de kerstnacht geen publieke vieringen te laten plaatsvinden nemen de bisschoppen met pijn in het hart. Zij hebben echter vanaf het begin van de Covid-19 pandemie hun verantwoordelijkheid genomen voor de volksgezondheid en strikte maatregelen vastgelegd voor de vieringen. De dagmissen en andere vieringen met Kerstmis op 25 en 26 december kunnen wel – zij het maximaal met het beperkte aantal van dertig gelovigen – publiek worden gevierd.

Protocol blijft gelden
Waar er in november nog hoop was om Kerstmis met meer dan 30 mensen te vieren, is die hoop nu vervlogen. De bisschoppen zien zich met het oog op de volksgezondheid genoodzaakt het aantal aanwezigen bij een viering beperkt te houden tot maximaal 30, exclusief bedienaren, medewerkers en zangers. Tijdens de vieringen gelden alle maatregelen en beperkingen die al eerder zijn vastgelegd in het protocol ‘Kerkelijk leven op anderhalve meter’. Dit is inclusief het dringende advies om een mondkapje te dragen dat alleen afgaat bij het ontvangen van de Heilige Communie. De bisschoppen benadrukken dat er ook in de kerstvieringen op Eerste en Tweede Kerstdag geen samenzang kan plaatsvinden en dat koorzang met maximaal vier zangers is toegestaan, alleen in een veilige opstelling.

Buiten de periode van donderdag 24 december 17.00 uur tot vrijdag 25 december 07.00 uur waarin er in het geheel geen publieke vieringen zullen zijn, blijven de vieringen dus publiek toegankelijk, omdat de bisschoppen dit als essentieel beschouwen: de eredienst en de sacramenten bieden mensen geestelijk voedsel ter ondersteuning van het persoonlijk geloofsleven dat kracht, hoop en moed geeft, juist ook in deze moeilijke tijd.

Tenslotte roepen de bisschoppen nogmaals op om vooral wél Kerstmis te vieren. De vieringen op kerstavond en in de kerstnacht zijn niet publiek toegankelijk, maar zullen wel plaatsvinden en door vele parochies worden uitgezonden via de live stream en ook op NPO2 is via KRO-NCRV om 23.30 uur de nachtmis te volgen. Ook andere vieringen zijn via live stream of televisie mee te vieren. De bisschoppen nodigen iedereen daar van harte voor uit via de speciale website vierkerstmis.nl Via die site kunnen gelovigen onder meer de eigen parochie vinden op internet en zien wat de mogelijkheden zijn om thuis Kerstmis mee te vieren.
Bron: rkk.nl; 16 december 2020

De Benedictijnse zusters van de Abdij Notre-Dame de Fidélité de Jouques in het zuiden van Frankrijk stellen 7.000 uur aan opnamen van de Gregoriaanse gezangen die zij dagelijks reciteren, ter beschikking van het publiek.

De 45 zusters van de Franse abdij komen 7 keer per dag bij elkaar om samen het getijdengebed in het gregoriaans te zingen. Drie jaar lang heeft de Amerikaanse musicus John Anderson samen met een technicus de dagelijkse gezangen van de zusters opgenomen.
‘De zusters leven al langer in een soort van tegenstelling’, zegt Anderson tegen The Guardian. ‘Ze leven als gemeenschap geïsoleerd, maar zijn in gebed verbonden met de wereld. Misschien maken wij in deze tijd wel hetzelfde mee: fysiek zijn we geïsoleerd van anderen, maar daardoor zijn we soms emotioneel juist dichter bij elkaar.’

U kunt per dag luisteren, maar zich ook abonneren via de website www.neumz.com.

In de reeks ‘Roderick zoekt licht’ ontmoet Roderick Vonhögen in Venray de jonge dominicaan Stefan Ansinger OP, die op YouTube een succesvol kanaal met gregoriaanse gezangen heeft. De eeuwenoude traditie van het gregoriaans wil hij graag delen met mensen van nu. Roderick gaat in de leer bij Stefan en ontdekt de fijne kneepjes van het gregoriaans.
De uitzending was op 26 september 2020 op NPO2. Deze is nog terug te kijken via NPOStart.

In oktober 2020 is het cursuspakket kerkmuziek weer van start gegaan in ons bisdom, eerst fysiek met in achtneming van alle maatregelen rond het coronavirus en daarna via onlineteams bijeenkomsten. In totaal nemen zo’n 38 cursisten deel aan dit pakket:

• Orientatiecursus dirigent en cantorcursus (5)
• dirigentencursus A (5) kerkmusicus III dirigent (6)
• HBO cursuskerkmuziek dirigent (4)
• Orientatiecursus orgel (2), orgelcursus A (3)
• kerkmusicus III organist (3)
• HBO cursuskerkmuziek organist (5)
• Stemvorming (2)
• Muziek in de liturgie (1)
• Startcursus Gregoriaans (2).

Door het online aanbod kunnen cursisten ook uitgesteld lessen volgen en opdrachten maken ter verwerking van het online-aanbod.

In de nieuwsbrief van september 2020 berichtten we al dat het Antiphonale Romanum I voor de Lauden is verschenen. Eerder in 2009 verscheen met prioriteit eerst deel II (met het gezongen gregoriaanse avondgebed). Met deze twee boeken in de hand kunnen koren het gregoriaans gezongen ochtend- en avondgebed realiseren op zon- en feestdagen. In het nieuwe deel zijn ook alle antifonen bij de invitatoriumpsalm (ps. 95) opgenomen die voorafgaat aan het dagelijks gezongen getijdengebed. Van groot belang is de uitvoerige inleiding (p. 9-25) die inzicht geeft in de liturgisch en muzikale vormgeving van het gregoriaans gezongen getijdengebed. Deze Latijnse tekst is helaas niet in het Nederlands voorhanden. Voorlopig is alleen een integrale Franse vertaling beschikbaar, gepubliceerd in het Franse tijdschrift Etudes Gregoriennes deel XLVII (2020), uitgave Edition Solesmes. Voor voorbeelden van dit nieuwe boek, zie de website www.ccwatershed.org.
Antiphonale Romanum I en Antiphonale Romanum II zijn te bestellen bij de abdijwinkel St. Gregorius van Abdij St. Benedictusberg te Lemiers www.benedictusberg.nl.

In 2020 verscheen een gregoriaanse gezangenbundel met 117 zogenaamde Prosulae (tropen) bij 41 van de 158 Alleluia-versen in het Graduale Novum (Prosula, enk./Prosulae, meerv. = een toegevoegde tekst en melodie, in het Nederlandse trope genaamd, bij een bestaand Alleluia-vers. Prosulae verschijnen vanaf de 10e eeuw in het gregoriaans en bleven in gebruik in de liturgie tot het Concilie van Trente (1545-1563)). Bij alle teksten is een Duitse vertaling opgenomen, alsmede een korte toelichting op ontstaan en historische achtergrond van de prosulae. Met het verschijnen van deze bundel in 2020 is er een voltallige reeks beschikbaar van afzonderlijke bundels met tropen bij Kyrie, Gloria, Sanctus en Agnus Dei en Alleluia. Zie voor meer informatie.  Op deze website kan het boek tevens worden ingekeken! De bundels zijn ook verkrijgbaar via de webwinkel van de abdij St. Benedictusberg in Vaals.

Wat waarschijnlijk weinig musici zich hebben gerealiseerd is de betekenis van Corona in het Italiaans: fermate! Dat was dus letterlijk een fermate voor de vocale kerkmuziek tot 1 juli.
Na 1 juli “verdwijnt de Corona” voor de koren, maar gemeenschapszang was bij het ter perse gaan van deze nieuwsbrief (nog?) niet toegestaan. Wat moet u weten?
De relevante informatie treft u aan op de volgende internetsites van respectievelijk het RIVM en Koornetwerk:

www.rivm.nl/coronavirus-covid-19/werk/generiek-kader-coronamaatregelen
www.koornetwerk.nl/protocol/

Op de site van koornetwerk vindt u de links naar de downloads van het “RIVM Advies koren 30 juni 2020” en het “Protocol + richtlijnen koorsector update 30 juni”.
Neem goede nota van alle voorwaarden die verbonden zijn aan de uitvoering van het protocol van het RIVM en Koornetwerk.

In de week van 6 juli publiceert de bisschoppenconferentie een verruiming van het protocol ‘Kerkelijk leven op anderhalve meter’. Deze verruiming betreft met name de mogelijkheden rondom het vieren van de sacramenten zoals de doop, de eerste heilige communie, het vormsel en de priester- en diakenwijding. Daarnaast wordt het zingen door koren onder voorwaarden weer mogelijk: www.rkkerk.nl.

Specifieke tips in het kerkgebouw en/of de repetitieruimte:

In het septembernummer van het Gregoriusblad verschijnt een artikel over de keuze van liturgische muziek met het in acht nemen van het protocol voor kerkelijke bedienaren van de Nederlandse Bisschoppenconferentie (zie website rkkerk.nl.)

De nieuwe sculptuur van de NSGV is inmiddels 'ontdekt' door onze RK-koren en al een aantal keren uitgereikt aan koren en individuele personen. De sculptuur is van transparant plexiglas, 20 cm hoog, 2 cm dik en met de afbeelding van een oor waarachter geluidsgolven zichtbaar zijn; oor en geluidsgolven zijn uitgefreesd.
De afbeelding in de sculptuur verwijst naar het oor van paus Gregorius de Grote, die, zoals de legende ons heeft overgeleverd, door een duif de gregoriaanse melodieën in zijn oor kreeg ingefluisterd. Ontwerpster Marijke Kamsma is ook verantwoordelijk voor de huisstijl van de NSGV, waarin naast het oor en de geluidsgolven ook de duif prominent is afgebeeld.

De sculptuur is positief ontvangen door de koren; wie de sculptuur zag of zelf uitgereikt kreeg(!) was enthousiast over het mooie ontwerp van Marijke Kamsma. De sculptuur kan worden uitgereikt bij gelegenheid van jubilea van koren, dirigenten, organisten of koorleden met grote verdiensten. Op de sculptuur kan een tekst worden gegraveerd.
Jubilea en bijbehorende onderscheidingen zijn doorgaans verbonden aan een (bereikt) aantal jaren, maar - reactie van een ontvanger - "dit is gewoon een mooi cadeau en een blijvende herinnering" dat ook los van jubilea kan worden uitgereikt als blijk van waardering, als dank, maar ook bijvoorbeeld bij het afscheid van een koorlid.

Een sculptuur kost € 65,00 (exclusief graveren). Het graveren kost - afhankelijk van de hoeveelheid tekst - rond de € 25,00 en wordt indien wenselijk voor de aanvrager uitgevoerd tegen kostprijs. Aanvragen kan via het aanvraagformulier op www.nsgv.nl/index.php/service/procedure. Meer informatie via nsgvlandelijk@gmail.com of telefonisch op 06-361.456.94 (coördinator NSGV).

De NSGV is begonnen alle composities waarvan de rechten bij de NSGV liggen, te publiceren op www.nsgv.nl/index.php/winkel/20-bladmuziek-nsgv.

Van veel partituren kan nu al een voorbeeld worden ingezien door op de betreffende titel te klikken. Alle andere titels zullen binnen een paar maanden op de website staan. Composities kunnen besteld worden door een e-mail te schrijven naar nsgvlandelijk@gmail.com.

Edition Ferrimontana is sedert een aantal jaren de nieuwe eigenaar van uitgeverij Annie Bank. Annie Bank was tot voor kort te bereiken via de websites www.anniebank.nl,  www.koormuzieknet.nl en www.excellentmusic.nl. Deze websites zijn offline gehaald. Uitgaven van Annie Bank zijn thans te bereiken via www.musikalspezial.de/annie-bank.html.

"Als gevolg van de coronamaatregelen heeft het bisdom de afgelopen weken veel signalen van parochies ontvangen met betrekking tot de soms zorgwekkende (financiële) situatie van kerkmusici, die werken op basis van een overeenkomst van opdracht. Nu koorrepetities en publieke liturgievieringen geen doorgang vinden, is er voor deze kerkmusici minder of geen werk. Kerkmusici die werken op basis van een overeenkomst van opdracht ontvangen daardoor minder of geen inkomsten en komen in sommige gevallen onder of net boven bijstandsniveau terecht. Het gaat in veel gevallen om kerkmusici die al jaren in de R.-K. Kerk actief zijn en waarmee parochies zich verbonden voelen. We willen deze kerkmusici niet in de kou laten staan. In het kader van barmhartigheid vraagt het bisdom de parochies om, eventueel samen met de pci, in gesprek te gaan met hun kerkmusici om te bezien of een tegemoetkoming wegens gederfde inkomsten aan deze kerkmusici aangeboden kan worden, zodat kerkmusici kunnen voorzien in hun levensonderhoud.

Volledigheidshalve wordt opgemerkt dat een onderscheid moet worden gemaakt tussen twee ‘soorten’ kerkmusici:
• kerkmusici met een arbeidsovereenkomst voor bepaalde of onbepaalde tijd, ook degenen met een 0-uren-arbeidsovereenkomst. Zie hiervoor onder ‘Werknemers met een 0-urencontract';
• kerkmusici met een overeenkomst van opdracht.

Foto: Henk Bouwman

Op zondag 1 november 1959 zong een jonge groep heren voor het eerst de gregoriaanse gezangen van Allerheiligen in een noodkerk toegewijd aan de H. Bernadette in een nieuwbouwwijk in Rijswijk. De heren hebben dat daarna wekelijks gedaan. En samen met een dameskoor dat al begonnen was om onder leiding van de bouwpastoor Frans Bank, broer van muziekuitgeefster Annie en musicoloog Jan Bank, de rouw en trouw te zingen, vormden zij kort daarna het Gemengd Kerkkoor Resonet in Laudibus onder leiding van het jonge hoofd der lagere school, Joop van Dijk..
 

Foto: Henk Bouwman

Resonet in Laudibus vierde het 60-jarig bestaan in een viering op 24 november 2019, Christus Koning van het Heelal, de datum dichtbij St. Caecilia. Van de heren die destijds zongen leeft overigens niemand meer. Samen met het Middenkoor Barina werd in de kerk van HH. Benedictus en Bernadette de Mis voor de Vrede van de Rijswijkse componist Joop Schouten (1904-1983) gezongen.

Foto: Henk Bouwman

Een mis die Resonet in de vele jaren van zijn bestaan vaak had gezongen, maar de laatste jaren vanwege de hoge zetting niet meer. Maar Barina heeft de mis ingestudeerd en samen met Resonet nu uitgevoerd onder leiding van hun beider dirigent Hans Speetjens, landelijk secretaris van de Nederlandse Sint-Gregoriusvereniging. Organist was George Willegers.

Sculptuur
Bij gelegenheid van het 60-jarig bestaan van Resonet in Laudibus werd door Hans Speetjens een sculptuur overhandigd aan koor en kerkgemeenschap. Deze sculptuur is een nieuw ereteken van de NSGV zoals beschreven in dit artikel.

De NSGV heeft een nieuw ereteken toegevoegd aan haar stelsel met onderscheidingen: de ‘Sculptuur’. Deze weegt 0,6 kg, is 20 cm hoog en 2 cm breed en is gemaakt van hoogwaardig kunststof waarop aan de onderzijde een tekst kan worden gegraveerd.

Ontwerp
Het ontwerp is afgeleid van een deel van het logo van de NSGV (zie logo NSGV boven aan deze brief), het oor en de geluidsgolven. De geluidsgolven zijn symbool voor de stem van de heilige Geest, het oor symbool zowel voor het oor van paus Gregorius die de stem van de heilige Geest in zijn oor hoorde fluisteren, als het mission statement van de NSGV: “Wat ge u in het oor hoort fluisteren, verkondigt dat van de daken” (citaat Mattheüs 10,24-3) een verwijzing naar de taak die iedere kerkmusicus vervult in de liturgie: verkondiging van zijn religieuze inspiratie via de kerkmuziek.

Doel: koorjubilea en individuele personen
De sculptuur is een nieuw ereteken van de NSGV dat ontworpen is op verzoek van diverse diocesane afdelingen. Voor het vieren van koorjubilea had de NSGV geen apart ereteken. Met de sculptuur wordt daarin nu voorzien. Omdat de sculptuur verder geen tekst bevat is deze ook bruikbaar voor andere aangelegenheden dan koorjubilea, zoals voor dirigenten of organisten of koorleden, die in de ogen van de aanvrager een bijzondere verdienste hebben ten aanzien van de plaatselijke of regionale kerkmuziekpraktijk en op het moment van aanvraag niet in aanmerking komen voor de bestaande onderscheidingen.

Kosten
Een sculptuur wordt verkocht voor € 65,00 (exclusief portokosten en graveren).
De kosten voor het eventueel graveren van de sculptuur door de aanvrager is afhankelijk van plaatselijke ondernemers. Een indicatie ter informatie, het graveren van een koor naam en twee jaartallen kost ongeveer € 50,00. De prijs is uiteindelijk afhankelijk van het aantal te graveren letters. Het aanvraagformulier op www.nsgv.nl is uitgebreid met deze onderscheiding.

Op vrijdag 25 april 2020 is door de burgemeester van Leidschendam-Voorburg Klaas Tigelaar bekendgemaakt dat dr. A.A.M.J. (Ton) van Eck uit Voorburg (72) is onderscheiden als Officier in de Orde van Oranje-Nassau.

De heer Van Eck spant zich op uitmuntende wijze vrijwillig in voor de muziekwereld. Hij heeft verschillende semiprofessionele strijkersensembles opgericht. Hij specialiseerde zich in de orgelbouw van de 19e- en 20e eeuw, waarover hij diverse artikelen en monografieën in (inter)nationale vaktijdschriften over gerestaureerde historische orgels schreef. Diverse gecomponeerde muziekstukken van zijn hand zijn met meerdere (internationale) prijzen bekroond. Daarnaast is hij gecertificeerd orgeladviseur van het College van Orgeladviseurs Nederland en is hij toegetreden tot de Ridders van het Heilig Graf van Jeruzalem.

Ton van Eck is sinds 1999 titulair-organist van de Kathedrale Basiliek St. Bavo in Haarlem en was daarvoor sinds 1969 organist in de St. Jacobuskerk aan de Parkstraat in Den Haag. Hij is voorzitter van de Katholieke Dirigenten- en Organisten Vereniging (KDOV). Wij feliciteren Ton van harte met deze eervolle onderscheiding.

Op 31 januari jl. promoveerde Rens Tienstra magna cum laude tot doctor in de muziekwetenschap aan de Folkwang-universiteit te Essen-Werden (D) op het proefschrift ‘Melodic Variation in Northern Low Countries Chant Manuscripts (1150-1600)’. Promotoren waren prof. dr. Stefan Klöckner KMD en prof. em. dr. phil. habil. Hartmut Möller. Tienstra, studeerde katholieke kerkmuziek aan het Conservatorium van Amsterdam, waaronder gregoriaans bij Dr. Richard Bot, docent Gregoriaans & Katholieke Kerkmuziek. Hij is dirigent van de Schola Gregoriana in Noordwijk van Maria ter Zee-kerk.

Tienstra onderzocht alle mogelijke typen melodische variatie in het gregoriaans zoals opgetekend in de Laaglandse handschriften van boven de rivieren. Het onderzoek bracht inzicht in de verschillende typen melodische variatie, hun ontwikkeling, hun samenhang en mogelijke toe- en afschrijvingen van handschriften op basis van melodische variatie.

Veel animo voor Christoffelmis in ‘Rutter-stijl’

Tijdens de drukbezochte scratchdag in de St. Paulus Bekeringkerk studeerden meer dan 130 deelnemers de nieuwe Christoffelmis in onder leiding van Marc Schaap, medewerker kerkmuziek van het bisdom Rotterdam. Dirigenten van diverse koren en veel van hun koorleden waren op zaterdag 18 januari naar Capelle aan den IJssel gekomen om te ontdekken of de nieuw geschreven mis van Aart de Kort ook geschikt is om te zingen met hun eigen koor. Naast een impuls voor liturgisch repertoire was de scratchdag een mooi moment voor de musici om elkaar te ontmoeten en samen te zingen met een kerk vol geschoolde stemmen.

“Het is heel fijn dat we nu een nieuwe Nederlandstalige mis hebben”, zegt Marc Schaap bij de introductie van de scratchdag. “Er zijn veel Nederlandstalige missen geschreven, maar de kwaliteit en de moeilijkheidsgraad lopen erg uiteen. We zijn heel bij dat we nu een mis hebben die we u kunnen aanreiken. Het is niet te moeilijk en ook niet te hoog voor de sopranen.”

“Rutter is een bekende Engelse componist met zeer welluidende muziek dat erg populair is voor veel mensen. Zijn stijl is romantiserend en kent verrassende akkoordwisselingen.”

Vanuit de Nederlandse Sint-Gregorius vereniging voor katholieke liturgische muziek (NSGV) werd Aart de Kort gevraagd om nieuwe muziek te schrijven voor de vaste gezangen van de mis, geïnspireerd op het werk van John Rutter. Marc Schaap: “Rutter is een bekende Engelse componist met zeer welluidende muziek dat erg populair is voor veel mensen. Zijn stijl is romantiserend en kent verrassende akkoordwisselingen.”

“Voor mij is het zo dat ‘John Rutter’ synoniem staat voor een bepaald soort muziek”, licht Aart de Kort toe over de Christoffelmis. “John Rutter heeft altijd met een been in de kerkmuziek gestaan en met een been in andere muzieksoorten. Denk bijvoorbeeld aan popmuziek en lichte muziek als musical en jazz. Al die invloeden hoor je terug in zijn composities. Bovendien heeft Rutter de muziek van Gabriel Fauré bestudeerd. Deze beroemde Franse componist was heel goed in het schrijven van prachtige, vloeiende melodieën. Dat hoor je in Rutters werk ook terug, evenals de volksmuziek uit Engeland, Wales en Schotland die speciale toonsoorten en ritmes kent.”

Deelnemer Jan van der Knaap is dirigent van het dameskoor in Schipluiden en herkent Rutter wel in de nieuwe Christoffelmis: “Ik herken het hier en daar in het tussenspel. De Engelse kerkmuziek heeft mooie composities vind ik. Deze Christoffelmis had ik al eens beluisterd via de televisie toen het door de Kathedrale Cantorij werd gezongen in de mediaviering vanuit Roelofarendsveen in december. De muziek is anders dan we gewend zijn om te zingen met mijn dameskoor, maar ik sta altijd open voor nieuwe dingen.”

Zoals dat hoort bij een scratchdag beginnen deelnemers ‘from scratch’, oftewel ‘met niets’. Er wordt van hen geen voorkennis van het muziekstuk verondersteld. Ieder krijgt bij de deur een koorpartituur in handen en wordt gevraagd bij de eigen stemgroep plaats te nemen. Zo ontstaat een groot blok sopranen, alten, tenoren en bassen. De Kathedrale Laurentius & Elisabeth Cantorij helpt de stemgroepen met instuderen. Als dan het eerste gezang is ingestudeerd, klinkt het ‘Heer, ontferm U’ al vierstemmig door de kerk. De vele geschoolde deelnemers zorgen samen voor een mooie volle koorklank.

“Het ‘Heer, ontferm U’ vond ik heel leuk”, zegt Judith Vrijenhoek, dirigente van het middenkoor In Between uit Alphen aan den Rijn. Ze heeft een van haar koorleden naar de scratchdag meegenomen om samen te kijken of de Christoffelmis iets is voor hun koor. “We hebben niet zo veel complete missen die passend zijn voor een middenkoor”, vertelt Judith. “Het tweede lied, het ‘Eer aan God’, vraagt wel om een actieve volkszang en dat hebben wij in onze kerk wat minder. Wij zingen met het koor wel al werken van Rutter. Wat me daarin aanspreekt? De muziek klinkt heel logisch en toch zit er altijd een verborgen grapje in.”

"We hopen dat de scratchdag een impuls mag zijn voor koren in het bisdom Rotterdam om de mis in te studeren en te zingen in de liturgie.”
Bron: Nieuws van bisdomrotterdam.nl; donderdag 30 januari 2020

De composities van de Engelse componist John Rutter zijn al jaren populair. Zijn stijl is romantiserend, welluidend en met fraaie, verrassende akkoordwisselingen. Dit was reden voor de redactie van het Gregoriusblad (zie www.nsgv.nl) om een componist te benaderen met de vraag om een praktisch bruikbare mis te schrijven op Nederlandse tekst die is geïnspireerd op de stijl van John Rutter. Een mis voor SATB met orgelbegeleiding die niet te moeilijk is en niet te hoog voor de sopranen.

Dit werd de Christoffelmis. Deze nieuwe Nederlandstalige mis is gecomponeerd door Aart de Kort, organist van de kathedraal. De Christoffelmis voor SATB-koor, volkszang en orgel werd gepubliceerd in de muziekbijlage bij het Gregoriusblad van september 2019.

Op zaterdag 16 november jl. beleefde deze mis zijn première tijdens de diakenwijding in de kathedraal van Rotterdam.

U kunt met deze prachtige Nederlandse mis kennismaken:

• via UitzendingGemist kunt u de mis beluisteren van de tv-uitzending van de eucharistieviering Roelofarendsveen op zondag 8 december 2019 (in deze opname is geen Eer aan God opgenomen i.v.m. Advent)
• op zaterdag 18 januari 2020 wordt de mis gepresenteerd tijdens een diocesane scratchdag in Capelle a/d IJssel georganiseerd door de DISG Bisdom Rotterdam.

Op zaterdag 18 januari wordt de Christoffelmis gezamenlijk ingestudeerd tijdens de diocesane studiedag van de Diocesane Instelling voor Liturgische Muziek St.-Gregorius, Bisdom Rotterdam. Het instuderen gebeurt samen met de Kathedrale Laurentius & Elisabeth Cantorij o.l.v. Marc Schaap en componist Aart de Kort aan het orgel.
De studiedag (10.00-14.00 uur) vindt plaats in de kerk St. Paulus Bekering in Capelle a/d IJssel. Kosten voor de studiedag zijn € 10,- inclusief lunch, koffie/thee en koorpartituur, te betalen bij aanvang van de studiedag.
Download de flyer

Aanmelden kan tot 13 januari via m.schaap@bisdomrotterdam.nl. Vermeld daarbij: 1) uw naam en adresgegevens, 2) uw parochie. 

De mis met de vaste gezangen is vernoemd naar de overleden plebaan van de kathedraal, Christoffel Nicolaas Bergs (1952-2019). Hij overleed dit jaar plotseling in de nacht van 17 mei. Chris Bergs was van 2002 tot 2019 plebaan van de kathedraal.

Op 6 oktober jl. is het cursusaanbod kerkmuziek van de afdeling Pastorale Dienstverlening van start gegaan met 51 cursisten:
•    31 cursisten - opleiding voor dirigent/organist op verschillende niveaus
•    8 cursisten - opleiding 'Rooms-katholieke kerkmuziek op HBO-niveau'
•    8 cursisten - cursus gregoriaans
•    2 cursisten - cursus stemvorming voor koor
•    2 cursisten - cursus stemvorming voor voorgangers
•    42 cursisten - cursus ‘Muziek in de liturgie’
Het afgelopen seizoen voltooiden twee cursisten de opleiding 'Kerkmusicus III' en één cursist de opleiding 'Dirigent A'. Acht cursisten behaalden deelcertificaten voor diverse vakken.
Voor meer informatie zie: www.kerkmuziekopleidingen.nl.